Дутан батыр
Элек заманда бер батыр булган. Үзе бик фәкыйрь икән, ди. Тирә-якта һич ил булмаган. Берәрсе яу чабарга килсә, моңар килеп: «Безнең малларыбызны таларга килделәр, әйдәсәнә!» – дип чакыралар икән.Бу һәрвакыт өстен чыга, моның шикелле батыр булмый, моңар җиткән кеше юк икән.Шулай итә-итә, һәр авылдан моңар, яратып, кызларын бирәләр. Моның тугыз хатыны була. Тугыз хатынына тугыз землянка хәзерли, һәркайсы аерым тора. Кызларның аталары үзләренә тиешле малларын да биреп җибәрә, батырның мал да бик үрчи хәзер. Тугыз хатыннан кырык ул, кырык кыз туа. Сиксән баласы була моның. Ә яшь хатыныннан бер генә бала туа, аның исеме Дутан була.Бер көнне сиксән бала җыелып киңәшләшәләр: «Безгә бо-лай ятып ярамый, без бер-беребезгә ярамыйбыз, сезгә булса-кирәк хатын, безгә булса – кирәк тормышка чыгу», – диләр кызлар.Болар елкысын көткән бер карт бар икән. Болар сиксәне сиксән атка атланып китәләр теге көтүче бабай янына. Бабайга әйтәләр:– Белгән җирең булса, безгә әйт, якын-тирәдә ил дигән нәрсә бармы, без шулай киңәшкә килгән идек, – диләр.Бабай әйтә:– Моннан ун көнлек җирдә, төшлекнең уң ягында, бай тирәкле калын урман бар, шунда барыгыз, ди. Атларыгызга дагалар салдырыгыз, коралсыз чыкмагыз, – ди. Дутанга аерып әйтә: – Балам, ди, чын сүземне сиңа әйтәмен, күк айгырның өереннән бер тай туган иде, син шуны тотып мен, башка ярамас сиңа, ди. Ул хасиятле ат булыр. Бу җыелып чыгуыгызның бөтен җәфасы, мәшәкате сиңа гына төшәр, – ди.Ул вакытта Дутан бик яшь була әле. Шулай да бик батыр булмакчы инде бу. Болар, һәркайсы өйләренә кайтып, атларына дагалар салдырып, үзләренә кораллар әзерләп, ата-аналарын-нан рөхсәт сорап, ил эзләргә сәфәр чыгып китәләр.Барып-барып, теге калын урманны күрәләр. «Бу урманда ни бар икән?» – дип, тизрәк чабып урманга керәләр. Урмандаһәртөрле җимешләр бар икән. Атларыннан төшеп, шул җимешләр белән тамак туйдыралар. Болар, ашап-эчеп, һәркайсы үзенең аты янында ятып йоклый.Бу урманда бер Җалмавыз карчык бар икән. Бу Җалмавыз карчык адәм исен сизгәннән соң килеп чыга да, авызын зур ачып, боларны йота. Дутан янына да бара. Йотыйм дип авызын ачканда, Дутанның тае тыпырчына башлый, кешни, пошкыра. Атының тыпырчынганын сизеп, Дутан уянып китә. Торып караса як-ягына: туганнары юк, атлары гына калган. Дутан каршында күрә маңгаенда табак шикелле зур күзле бер карчыкны. Дутан мылтыгын алып атыйм дигәндә, Җалмавыз карчык әйтә:– Балам, сабыр ит, атмый тор, ди. Туганнарың миндә, алар бар да исәннәр. Мин сине бер йомышка кушамын, әгәр шул йомышны үтәсәң, туганнарыңны коткарам, ди. Син анда җиде айсыз барып җитә алмассың, ди. Мохит диңгезенең уртасында бер патша бар, шуның бер кызы бар. Ул кызның исеме Көнекәй. Аның сылулыгын әйтеп бетерерлек кенә түгел. Шуны алып кайтып бирсәң, котылырсың. Алып кайтып бирмәсәң, туганнарың миндә кала, – ди.
Дутан аның сүзен тыңлап торды да бармакчы булды.– Мин анда ялгыз баралмам бит, минем туганнарымны исән көе бир миңа, ди. Миңа юлдаш булырлар, – ди.– Кызны алып кайтам дип сүз бирәсеңме?– Бирәм.– Мә, алайса.
Туганнарын һәркайсын косып ташлады бу карчык. Бар да исән-сау.– Йә, абыйлар, – ди Дутан әйтә, – бу карчык миңа бер йомыш куша, кайсыгыз миңа юлдаш буласыз? – ди.Туганнары:– Без бара алмыйбыз анда, – дип кырт кистеләр. Дутан үзе генә бармакчы булды. Дутан юл җаен сорый инде хәзер. Юлның кай җирдән барасын өйрәтә Җалмавыз. Аннан соң, кирәк булыр дип, ат башы хәтле ике алтын бирде.Шулай итеп, чыгып китте Дутан. Аның юлдашы шул искән каты җилләр генә инде хәзер. Тай бик шәп бара моның: көннән-көн атының йөрешенә хәйран калып бара. «Атым беренче булачак икән», – дип уйлый.
Город
| Я (мы) первый раз в этом городе. | Мин (без) бу шэһэрдэ беренче тапкыр. |
| Как вам понравился город? | Сезгэ шэһэр ошадымы? |
| Какой герб вашего города? | Шэһэрегезнен гербы нинди? |
| Что означает этот герб? | Герб нэрсэне анлата? |
| Где находится дом № 5. | 5 нче йорт кайда урнашкан? |
| Что это за здание? | Бу нинди бина? |
| Что помещается в этом здании? | Бу бинада нэрсэ урнашкан? |
| Когда построено это здание? | Бу бина кайчан салынган? |
| Когда был построен этот мост? | Бу купер кайчан салынган? |
| Кому поставлен этот памятник? | Бу һэйкэл кемгэ куелган? |
| Отсюда прекрасный вид? | Моннан матур куренеш? |
| Как пройти в ближайший парк? | Ин якын парка ничек барып була? |
| Пойдемте по этой аллее. | Бу аллея буйлап барыйк. |
| Как называется центральная площадь города? | Шэһэрнен узэк мэйданы ничек атала? |
| Проводите нас до площади, пожалуйста. | Сез безне мэйданга кадэр озата алмассызмы? |
| Я иностранеци не знаю города. | Мин чит ил кешесе һэм шэһэрне белмим. |
| Где находится турецкое посольство? | Торек посольствосы кайда урнашкан? |
| Как проехать на мясной (рыбный, цветочный, фруктовый, овощной, воскресный) рынок? | Ит (балык, чэчэк, жилэк-жимеш, яшелчэ, ял коне) базары ничек барып була? |
| Как называется эта улица? | Мы урамнын бу ничек? |
| Где главная улица? | Баш урам кайда? |
| Как найти улицу Декабристов? | Декабристлар урамын ничек табып була? |
| Когда построена эта мечеть (церковь)? | Бу мэчет (чиркэу) кайчан салынган? |
| Куда ведет это шоссе? | Бу шоссе кайда алып бара? |
Почта, телефон
| Правильно ли я записал ваш адрес? | Адресыгызны дорес яздыммы? |
| Дайте ваш адрес. | Адресыгызны бирегезче (эйтегезче). |
| Где принимают бандероль? | Бандерольне монда кабул итэлэрме? |
| Будьте добры, дайте конверт с маркой. | Маркалы конверт бирегезче. |
| Покажите мне открытки с видами города. | Шэһэр куренешлэре белэн открыткалар бирмэссезме? |
| Мне нужно отправить письмо. | Минем хат жибэрэсем бар. |
| Мы будем вам писать. | Без сезгэ язачакбыз. |
| Жду (ждем) ваших писем. | Сезнен хаталарыгызны котэм (котэбез). |
| Где ближайший телефон-автомат? | Ин якын телефн-автомат кайда? |
| Алло, кто говорит? | Алло, кем сойли? |
| Позовите к телефону (фамилия). | Телефонга (фамилия+не) чакырыгыз. |
| Я вас плохо слышу. | Мин сезне начар ишетэм. |
| Одну минуту! Подождите у телефона! | Бер минут, телефон янында котеп торыгыз. |
Скачать русско-татарский разговорник
15 татарских скороговорок, чтобы ваш язык не заплетался
Лучшая практика фонетики – это скороговорки (тизәйткечләр)! Мы собрали 15 самых распространённых татарских скороговорок. Читайте и делитесь с друзьями.
1. Мич башында биш мәче, биш мәченең биш башы. Биш мәченең биш башына ишелмәсен мич ташы.
2. Карамалының кара малаена чана карамаларга биргән идем, карамалады микән шул кара малай, карамаламады микән ул кара малай. Карамаласа карап кайт, карамаламаса карганганына, карганмаганына карамыйча алып кайт. Ул карамаламаса, үзем карамалармын.
3. Җидегәндә җиде кыз, Җиргә якын ул йолдыз. Җиргә якын җидегәндә Җиде йолдыз, җиде кыз.
4. Тукмаклашсалар, тукмакларын алып килсеннәр, тукмаклашмасалар, тукмакларын биреп торсыннар.
5. Абагага бага-бага, башым бәрдем баганага. Андый төймә Ләбибәдә дә бар, Нәфидәдә дә бар.
6. Кара Кәрим карга аткан, карга төшкән ак карга. Кара карганы карарга дип Кәрим төшкән ак карга.
7. Җылы җәйнең көннәрендә Җәймә тау итәгендә Җизни кызы Җәүһәрия Җиләк җыя чиләгенә.
8. Чиялек чокырын чыккан чакта чи чияне чәйни-чәйни чикәләрем чатнады.
7. Бора – борауны борауны, Борһан тишкән бураны. Шул тишектән бураны Тутырган кар бураны.
Ай-һай! 44 способа выразить эмоции татарча!
8. Синең мускул мускулмыни, мускул түгел ул-мыскыл. Менә Мостафа мускулы мускул дисәң дә мускул.
9. Дару белән өч шешә, шешә бавын теш чишә, шешә чишсәң теш шешә.
10. Җиләк, җиләк, җиләкләр, Бик тиз тулмый чиләкләр. Тулыр иде чиләге, Юк бит аның җиләге.
11. Ат та йөри карда, Карт та йөри карда. Атның картасы бар, Картның картасы бар. Карта карап карт та Арып калган артта.
Видео: ТАТАРСКИЕ СКОРОГОВОРКИ.Скачать
Видео: Скороговорки на татарском — Татарча тизәйткечләрСкачать
12. Кулда тукмак, Алыйк кер тукмап: Тукта, тукта, тукмама, Тукма, тукма, туктама! Туктап тукмап булмый ул, Тукмап тукмак тынмый ул.
13. Талга кунар бер тартар, Ул тартарны тал тартыр, Тартар басып талны тартыр, Тал тартыр, тартар калкыр, Тартар калкыр, тал тартыр.
14. Сезнең кызлар безнең кызларга киндер тукмаклашмакчылар иде. Тукмаклашырлар микән, тукмаклашмаслар микән? Тукмаклашсалар, тукмакларын алып килсеннәр, Тукмаклашмасалар, тукмакларын биреп торсыннар.
15. Җилбер-җилбер җилбәзәк, Җилпәзәле илгәзәк. Җәяүле дә, атлы да, Җилфердек канатлы да.
Проект «Әйдә! Online. Изучаем татарский» предлагает качественные и современные курсы и материалы для изучения татарского языка. Онлайн-курсы разговорного татарского, адаптированные литературные тексты, новости с подстрочным переводом, видео- и аудио-материалы, тесты и многое другое!
Если у вас есть предложения, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: [email protected]
Скоро – больше! Оставайтесь с нашим проектом, сау булыгыз!
Велосипедлы Мөнир. Нурихан Фəттах буенча.
– Мөнир, йөреп торырга миңа да бирерсең әле велосипедыңны? – диде Илдус.
Бүтән малайлар да:
– Эх, нинди ялтырап тора! – Бер генә тотып карыйм әле, – диештеләр.
Мөнир велосипедын бик кызганды. Аның үз әйберенә беркемне дә кагылдырасы килмәде.
– Теләнмәгез дә, берегезгә дә бирмим, – диде ул кырт кисеп.
Ләкин Мөнир велосипедта йөри белми иде. Шуңа күрә аны, велосипедка утыргач аумас өчен, арттан кем дә булса тотып барырга тиеш иде.
– Ярар, алайса, син генә йөреп карарсың, – диде ул Илдуска. – Тик мин утыргач, син велосипедны тотарсың… ычкындыра күрмә… Басуга чыгып, әнә теге чыршы турысына җиткәч, мин төшәрмен дә, син китәрсең.
Илдус шатланып риза булды. Мөнир киртә янына килде дә велосипедның ияренә атланып утырды. Ильдус велосипедны тотып торды. Менә алар әкрен генә кузгалып киттеләр. Велосипед баштарак әле бер якка, әле икенче якка кыйшайды. Əгәр Илдус ныгытып тотмаган булса, Мөнир шундук егылып төшкән булыр иде. Шулай да ул бераздан тигезлеген саклый ала башлады, һәм велосипед такыр юлдан җиңел генә тәгәрәп китте. Тиздән иптәшләре дә, авыл да артта калды. Алар юл буендагы чыршы турысына якынлаштылар. Илдус бик кызу йөгерүдән тирләп чыкты, кызарды.
– Тукта инде, Мөнир… – диде Илдус, ялгыз чыршыны узып киткәч.
Мөнир туктамады, киресенчә, тагын да кызурак бара башлады.
– Мөнир, йөрерсең дип үзең әйттең ич… тукта инде, – диде Илдус, кызганыч тавыш белән. – Туктамасаң ычкындырам.
— Кит үзең генә. — Илдус бик хурланды.
Мөнирнең велосипедын ычкындырды да, кире борылып, авылга таба йөгерде. Мөнир, иптәшеннән котылуына сөенеп, тагын да кызурак китте. Бара торгач, юл кисәк кенә түбәнәя башлады. Велосипед, тигез юлда дыңгырдап, һаман шәбрәк тәгәрәде. Хәзер инде педальгә басарга да кирәкмәде. Мөнирнең колак төбендә җил сызгырды, йөрәге куркудан жу итеп китте: велосипедның йөрешен әкренәйтү өчен, тормозга басарга кирәклеген ул белми иде. Велосипед очты гына. Мөнир үз алдында берни дә күрмәде, куллары, аяклары тыңламас булды. Һәм коты алынган малай, үзе дә сизмәстән:
– Илдус! Тот, ычкындырма! – дип кычкырып җибәрде.
Зырылдап әйләнеп барган алгы тәгәрмәч кинәт читкә кереп китте, һәм Мөнир велосипеды-ние белән юл читендәге чокырга мәтәлеп төште. Аның янында беркем дә юк иде.
Нурихан Фəттах әкияте.
Корчаңгы тай
Борын заманда булган бер кеше, аның булган өч улы. Таз булган, ди, кече улы. Болар бер дә ашлык чәчмәгәннәр. Элек боларны әтисе эшләп туйдырган. Әтиләре картайгач, малайлары үсеп җиткәч, боларга әйткән:– Улларым, дигән, без дә ашлык чәчик, кеше чәчә бит, дигән. Сез улларым, дигән, барыгыз базарга, алып кайтыгыз солы, – дигән.Болар базарга баралар, алып кайталар биш пот солы. Биш пот солыны бер җиргә илтеп чәчәләр, җирнең буе сиксән сажин була. Чәчәләр дә бер атна торалар. Бераздан җирне барып карыйлар. Карасалар, солы тишелеп чыкмаган. Моны әтиләренә кайтып әйтәләр.– Әй, улларым, сез солыны чәчмәгәнсез, сатып эчкәнсез, – ди, ышанмый әтиләре. Үзе килә карарга. Барып карый, солы тишелеп чыкмаган.– Чынлап та солы тишелмәгән, ди, әллә сирәк булганмы? Тагы чәчеп карыйк, – ди.Базарга китәләр дә тагы биш пот солы алып кайталар. Тагы да шул ук җиргә илтеп чәчәләр. Чәчәләр дә, бер атна узгач, тагын барып карыйлар. Солы тишелмәгән. Күршеләрнеке тишелеп, ямь-яшел булган, ә боларның – – кап-кара. Әтиләренә кайтып әйтәләр.– Әти, безнең солы тишелмәгән, – диләр. Инде карт ышана.– Улым, берәр хәл бардыр безнең җирдә, әллә төнлә сакларга барасызмы? – ди.Иң элек олы малаен сакларга җибәрә.– Улым, төне буе сакла, йоклама, – ди.Бу малай сакларга барса да бара, бармаса да бара. Боларның җирләре урман буенда икән. Җир өстенә баргач, бераз тора да тая бу. Ерак түгел була бер кордон, кордонга бара да йоклый бу. Иртә белән иртүк тора да кайта.– Соң, улым, нәрсә бар, ни күрдең җир өстендә? – ди атасы.– Ни, ди, анда нәрсә булсын, сандугачлар да сайрамый анда, төне буе йокламадым, – ди.Әтиләре хәзер уртанчы улын җибәрә.– Йә, уртанчы улым, син бар әле, син берәр эш чыгара алмассыңмы? – ди.Хәзер уртанчы малае китә. Уртанчы малае барырга чыккач та, абыйсы йөгереп чыга моның артыннан.– Энекәш, син ялгыз куркырсың, мин кордонга бардым да йокладым, син дә шулай йокла, – ди.– Ярар, абый, алай булгач, – дип китә теге.Җир өстенә керми дә бу. Туп-туры кордонга бара да ятып йоклый. Иртә белән кайта. Әтисе тагын сорый:– Улым, ни булды? – ди.– Юк, әти, анда берни дә юк, – ди малай. – Солы тишелеп чыкканмы?– Юк, тишелмәгән, – ди.Хәзер моның кече малаена барырга чират җитте бит инде. Бу малайга бер дә көн юк инде. Тазның бер аягында оек белән чабата, бер аягында иске киез итек. Хәзер Тазга әйтә инде атасы:– Йә, улым, хәзер син бар инде. Синнән берәр эш чыкмасмы, булмады тегеләрдән, – ди.Таз әйтә:– Мин барырмын баруын да, ди, миңа бер корык кирәк булыр, берәр киек килеп чыгуы бар, – ди.Сораганнарын хәзерлиләр дә җибәрәләр Тазны. Китә бу. Җир өстенә бара. Җирнең ике ягында киң ызан калган була, инде бик куе әремнәр үскән икән, шунда кереп ята. Сәгать сигез дә җитә, тугыз да, бернәрсә дә юк. Сәгать унике дә җитә, моның йокысы килә башлый. Никадәр түзәргә тырышса да, йокымсырап китә егет.Менә бер заман җил-давыл кузгала. Бары моның җире өстендә генә була ул давыл. Бу җил-давыл әле бер башына, әле икенче башына китеп йөри җирнең, тырмалаган шикелле өстерәлеп йөри. Таз аптырый моңа: «Нәрсә икән бу?» – ди. Куркып та китә инде. Өстерәлеп йөри торган нәрсә килеп җитәрәк, ни булса, шул булыр дип сикереп тора да, корык белән кизәнеп суга да. Корык белән сугуы була, моның янына килеп төшә озын чәчле бер хатын. Таз моны акыртып кыйный, теге хатын моңар ялына башлый:– Син мине кыйнама, мин синең солыңны таң атканчы үстереп җиткерәм, ди. Аннары соң синең нужа вакытың булыр бер заман, менә мин сиңа бирәм бер чәч бөртегемне, ди, шул чәч бөртегенә ут төртерсең, җаныңа ни кирәк, шул булыр, – ди.Хәзер шулай ризалашып, чәч бөртеген ала да кайтып китә инде егет. Кайтып китә дә ятып йоклый бу. Әтисенә дә әйтми, берсенә дә әйтми. Иртә белән карасалар, Таз мич башында йоклап ята.– Һай, Таз шайтан, ни арада кайтып яткан әле, – ди әтисе. – Сакламагандыр, Таз шайтан, – ди.
Ресторан
| Зайдемте в бар. | Барга керик. |
| Дайте, пожалуйста, два коктейля. | Ике коктейль бирегезче. |
| Я бы выпил кружку темного (светлого) пива. | Мин бер кружка кара (якты) сыра эчэр идем. |
| Я хочу пить (есть). | Минем эчэсем (ашыйсым) килэ. |
| Дайте, пожалуйста, холодной воды. | Мина салкын су бирегезче. |
| Что вы хотите на сладкое? | Сез татлы ризыклардан ни телисез? |
| Вы не хотите позавтракать с нами? | Сез безнен белэн иртэнге аш ашарга телэмисезме? |
| Я не пью крепких напитков. | Мин каты эчемлеклэр эчмим. |
| Когда будет обед? | Кондезге аш кайчан була? |
| Благодарю, я уже пообедал. | Рэхмэт, мин ашадым инде. |
| Что сегодня на обед? | Кондезге ашка буген нэрсэ? |
| Приятного аппетита! | Ашларыгыз тэмле булсын! |
| Я хочу взять овощной салат (с колбасой, холодным мясом). | Минем (казылык, салкын ит белэн) яшелчэ салаты аласым килэ. |
| Передайте, пожалуйста, мне перец (горчицу, соль, уксус, хрен). | Бирегезче мина борыч (горчица, тоз, серкэ, корэн). |
Алпамша
Алпамша ярлы гаиләдән чыккан бер малай була. Ул бик күп еллар көтү көтә. Көтү көткән вакытында очрый моңа бер кыр казы бәбкәсе. Ул кыр казы бәбкәсе яз башыннан башлап асрый, үзе белән көтүдә йөртә. Көз җитә. Каз булып үскәч, кыр казы бәбкәсе очып китә, көтүчене ташлый бу. «Эх, шайтан алгыры, асрадым, җәй буенча йөрттем, икмәкләр ашаттым, нигә бу мине ташлап китте икән?» – ди Алпамша. Бу бераздан казны оныта:
«Китте дә бетте инде бу», – ди.
Көтү көткән вакытта, моңа бер карт очрый. Карт әйтә моңа:
– Алпамша, ди, син үзең бик куәтле малай, ди, менә шул тауда чабыш була шушы көннәрдә, ди, шунда алдан чыккан кешегә патша Сандугач исемле кызын бирә икән, – ди.
– Аның, ди, бабай, ди, шартлары нинди икән? – ди.
– Аның, ди, шарты шул, ди: өч тегермән ташының икесен култык астына кыстырып, берсен кулга киеп тауга менгән кешегә патша кызын бирә, – ди.
Алпамша уйлап та тормый, икенче көнне, көтүен ташлап, ярыш була торган урынга китә. Барып җитә мәйданга. Мәйданда тезелгән булса кирәк йөзләгән халык. Бу да тезелә. Моның кием начар, көтүче булгач, моннан көләләр.
Бервакытны моңа килеп җитә чират. Алпамша ташны тотып алып, берсен икенчесенә китереп бәреп яра да, ике ташны кулына киеп, ярылган ике ташны култык астына кыстыра да тауга менеп китә. Халык: «Юк кына кеше, менеп китте бит», – дип, шаккатып карап кала. Менеп җитә бу тау башына. Патша тау башында була. Ул бик яхшы киемнәр алып менгән була. Ул Алпамшаны киендереп, үзенең янына утыртып алып кайтып китә. Кайталар, ясыйлар туй. Патша ярты патшалыгын бирә. Алпамшага:
– Яртысына мин җавап бирәм, яртысын син кара, – ди. Шуннан берничә генә ай элек Кылтап дигән бер патша Сандугачка яучы җибәргән икән. Патшага:
– Кызыңны бирсәң бирәсең, бирмәсәң – сугышып алам, – дип әйттергән бу.
Хәзер кыз кияүдә инде, Кылтап патша теләсә нишләсен!
Хәзер Кылтап сугып: ачты. Кылтап патшаның сугыш башлавы турындагы хәбәрне ишеткәннән соң, Алпамша бабасы белән киңәшә:
– Нишлибез? – ди. – Сугышка Сандугач белән икебез барабыз, – ди. Бабасыннан ат сорый: – Бабай, ди, син безгә ат бир инде, – ди.
Бабасы әйтә: – Әнә фәлән җирдә ике полк кавалерия тора, шуннан үзегез – теләгән атны сайлап алыгыз, – ди. Хәзер Алпамша белән патша кызы Сандугачны полк торган җиргә алып китәләр. Барып керәләр атлар арасына.
Тотыналар ат сайларга. Алпамша, ишектән кергәч тә, атларның койрыгын тартырга тотына. Койрыгыннан тартып җибәрә – атның тиресе суырылып чыга. Бу сарайда яраклы ат табылмый. Икенче сарайга кереп, бер атның койрыгын тартып җибәргән иде, ат селкенеп кенә куйды. Алпамша: «Менә бу ат миңа ярарлык ат икән», – ди.
Встреча, приветствие, знакомство
| Здравствуйте! | Исэнмесез! |
| Добро пожаловать, дорогие гости! | Рэхим итегез (хуш килдегез), кадерле кунаклар! |
| К нам приехали гости | Безгэ кунаклар килде |
| Доброе утро! | Хэерле иртэ! |
| Добрый день! | Хэерле кон! |
| Добрый вечер! | Хэерле кич! |
| Познакомьтесь | Таныш булыгыз (танышыгыз) |
| Моя фамилия Хайруллин | Фамилиям Хэйруллин |
| Разрешите представить вам моего товарища (спутника) | Сезне иптэшем (юлдашым) белэн таныштырырга рохсэт итегез |
| Рады с вами познакомиться! | Сезнен белэн танышуыбызга шатбыз! |
| Познакомьтесь, это моя семья: | Таныш булыгыз, бу минем гаилэм: |
| Моя жена, мой муж | Хатыным, ирем |
| Наши дети | Балаларыбыз |
| Наша бабушка, наш дедушка | Эбиебез, бабабыз |
| Наша свекровь, наш свекор | Каенанабыз, каенатабыз |
| Как ваши дела? | Эшлэрегез ничек? |
| Спасибо, хорошо | Рэхмэт, эйбэт |
| Где здесь можно устроиться? | Монда кайда урнашырга була? |
| Где вы остановились? | Сез кайда тукталдыгыз? |
| Мы остановились в гостинице «Казань» | Без «Казан» гостиницасында тукталдык |
| Надолго ли вы приехали? | Сез озакка килдегезме? |
| Зачем приехали? | Ни очен килдегез? |
| Я приехал в командировку | Командировкага килдем |
| Как ваше здоровье? | Сэламэтлегегез ничек? |
| Как поживает ваша семья? | Гаилэгез ни хэлдэ? |
| Вы не очень устали с дороги? | Юлда бик арымадыгызмы? |
Скороговорки на крымскотатарском языке
Дерс 1.КъорантаУрок 1.Семья
Ана(анака,анашка,анайка)-мамаБаба(Бабака,бабашка)-папаАбам(Апашка)-старшая сестраТата-сестра(почти одинаковая по возрасту)Татам-мл.сестраАгъа-братКъартанай(битай)-бабушкаКъартбаба-дедушка
Тизе(Тизешка)-тётя по маме Дайы(Дайышка)-дядя по мамеАла(Алашка)-тётя по папе Эмдже(Эмджемка)-дядя по папе
Енге-жена Дайы и Эмдже Эниште-муж Тизе и Ала
Дерс 2.Къырым-бизим Ватанымыз.Урок 2.Крым-наша Родина
Ватан-экинджи ананъ Родина-вторая матьАна Ватан-алтын бешик Родина Мать-золотая колыбельЭр кеске озь Ватаны таталы Каждому своя Родина-сладка(Дорога)
Къырым-Ватан Къырымтатар тили-ана тилиКрым-Родина Крымскотатарский язык-родной язык
Видео: Джентельмены удачи на крымскотатарском языкеСкачать
Видео: Жириновский говорит по-крымскотатарскиСкачать
Хораз ве Тавукъ Петух и Курица
Бу ким? Бу Мустафа,бу Нариман,бу ДиляраЭто кто? Это Мустафа,это Нариман,это Диляра
О ким? О,Зера О,Эмине О,ЭльмазОна кто? Она Зера,Она Эмине,Она Эльмаз
Дерс 3.ТанышувУрок 3.Знакомство
Дерс 4.Незакетли сёзлерУрок 4.Вежливые слова
Сагъ ол СпасибоСагъ олунъиз Спасибо(взрослым)
-Сагълыкънен къал Счастливо оставаться-Сагъылыкънен бар Счастливо дойти
Не вакъыт? Саба,куньдюз,акъшам,геджеКакой время? Утро,день,вечер,ночь
Саба(куньдюз,акъшам) шерифинъиз хайырлы олсун!Доброе утро!(день,вечер)
-Гедженъиз хайыр! Спокойной ночи-Хайырга къаршы! Сладких снов
Дерс 5.СайыларУрок 5.Счёт
-Къач дане чечек бар?Сай Сколько штук цветов?Посчитай-Бир(эки,учь..он) Один(два,три..десять)
Дерс 6.Мусафирни къабул этювУрок 6.Как правильно принимать гостей
-Селям Алейкум-Алейкум Селям!Хош кельдинъиз.Киринъиз,отурынъыз.Яхшысызмы?-Аллахкъа шукюр.Ананъ эвдеми?-Ёкъ,ишти.Мына къаве,буюрынъыз.-Сагъ ол-Афиетлер олсун-Ишлеринъ насыл?-Бир къарар-Сагъылыкънен къал-Сагъыоыкънен бар
-Привет-Привет.Добро пожаловать.Проходите,садитесь.Хороши ль,ваши дела?-Слава Богу.Мама дома?-Нет,на работе.Вот кофе.-Спасибо-(после того как попьют)-Здоровье как?-Так себе-Счастливо оставатся-Счастливо дойти!
Источник
Язык
| Я не говорю по-татарски. | Мин татарча сойлэшмим. |
| Вы говорите по-татарски? | Сез татарча сойлэшэсезме? |
| Говорите, пожалуйста, помедленнее. | Зинхар, экренрэк эйтегез. |
| Что он (она) сказала? | Ул нэрсэ эйтте? |
| Переводчик. | Тэржемэче. |
| Нам нужен переводчик. | Безгэ тэржемэче кирэк. |
| Понимать. | Анларга. |
| Вы меня понимаете? | Сез мине анлыйсызмы? |
| Я вас понял. | Мин сезне анладым. |
| Повторите, пожалуйста, еще раз. | Кабатлагыз, зинхар, тагын Бер тапкыр. |
| Я изучаю татарский язык | Мин татар телен ойрэнэм |
| Я хочу научиться говорить (читать, писать) по-татарски | Минем татарча сойлэшергэ (укырга, язарга) ойрэнэсем килэ |
| Вы понимаете по-татарски? | Сез татарча анлыйсызмы? |
| Я немного понимаю по-татарски | Мин татарча бераз анлыйм |
| Я немного понимаю, но говорить не могу | Мин бераз анлыйм, лэкин сойлэшэ алмыйм |
| Вы говорите слишком быстро | Сез артык тиз сойлисез |
| Вы очень торопитесь | Сез бик ашыгасыз |
| Повторите, пожалуйста, еще раз | Тагын бер тапкыр кабатлагыз эле |
| Пожалуйста, говорите помедленнее! | Зинһар, акрынрак сойлэгез! |
| Что вы сказали? | Сез ни дидегез? |
| О чем он(а) говорит? | Ул нэрсэ турында сойли? |
| Что он(а) сказал(а)? | Ул ни диде? |
| Скажите, пожалуйста | Эйтегезче (эйтегез эле) |
| Как это называется по-татарски? | Татарча бу ничек дип атала? |
| Хорошо (правильно) ли я говорю? | Мин эйбэт (дорес) сойлимме? |
| Вы говорите хорошо (правильно) | Сез эйбэт (дорес) сойлисез |
| Я не знаю такого слова | Мин андый сузне белмим |
| Вы меня поняли? | Сез мине анладыгызмы? |
| Вы меня хорошо слышите? | Сез мине яхшы ишетэсезме? |
| Повторите, пожалуйста, еще раз | Тагын бер тапкыр кабатлагызчы (кабатлагыз эле) |
| Как произносить это слово? | Бу сузне ничек эйтергэ? |
| Вы произносите это слово правильно | Сез бу сузне дорес эйтэсез |
| Напишите, пожалуйста, это слово по-татарски | Бу сузне татарча языгыз эле |
| Напишите вот на этом листе | Менэ бу биткэ языгыз |
| Как это будет по-татарски? | Татарча бу ничек була? |
| Говорите, пожалуйста, со мной по-татарски | Минем белэн татарча сойлэшегез эле |
| У вас есть русско-татарский словарь? | Русча-татарча сузлегегез бармы? |
| Я хочу найти книжку для изучения татарского языка | Татар телен ойрэну очен бер китап табасы иде |
| Какие учебники нужны для изучения татарского языка? | Татар телен ойрэну очен нинди дэреслеклэр кирэк? |
| У вас есть легкие книги для чтения на татарском языке? | Сездэ жинелрэк укыла торган татарча китаплар бармы? |
| Есть, я вам завтра принесу | Бар, иртэгэ алып килермен |
Оставьте свой комментарий
Подарочные сертификаты
Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако администрация сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.
Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение администрации может не совпадать с точкой зрения авторов.
Транспорт
| Где я могу сесть на автобус (троллейбус, трамвай)? | Кайда мин автобуска (троллейбуска, трамвайга) утыра алам? |
| Сколько стоит проезд? | Юл хакы купме? |
| Это место свободно? | Бу урын бушмы? |
| Давайте сойдем на этой остановке! | эйдэ бу тукталыштиа тошик! |
| Когда мы должны быть в аэропорту? | Без кайчан аэропорта булырга тиешбез? |
| Где камера хранения? | Саклау камералары кайда? |
| Возьмите мой багаж, пожалуйста! | Багажымны алыгызчы. |
| Сколько стоит билет до …? | Билет …кадэр купме тора? |
| Сколько стоит детский билет? | Балалар билеты купме тора? |
| Есть ли свободное место в спальном вагоне? | Йокы вагонында буш урын бармы? |
| Где первого класса? | Беренче класс вагоны кайда? |
| Где ваше (наше) купе? | Сезнен (безнен) купе кайда? |
| Как пройти в вагон-ресторан? | Вагон-ресторанга ничек узарга? |
| Можно ли курить в этом купе? | В этом купе тэмэке тартырга ярыймы? |
| Как проехать на вокзал? | Вокзалга ничек барырга? |
| Как пройти к билетной кассе? | Билетлар кассасына ничек утэргэ? |
| Где вход в метро? | Метрога керу кайда? |
| Когда приходит (отправляется) поезд? | Поезд кайчан килэ (китэ)? |
| Сколько времени идет скорый поезд? | Экспресс-поезд ничэ сэгать бара? |
| Где наш самолет? | Безнен самолет кайда? |
| Скажите, сегодня летная погода? | эйтегезче, буген очулар булачакмы? |
| Где стоянка такси? | Такси тукталышы кайда? |
| Вызовите такси! | Такси чакыртыгыз! |
| Остановитесь, пожалуйста, здесь. | Монда туктатыгызчы. |
Гостиница
| Хочу помыться. | Юанысым килэ. |
| В какой гостинице вы остановились? | Сез кайсы кунакханэдэ тукталдыгыз. |
| Как проехать в гостиницу? | Кунакханэгэ ничек барырга? |
| Можете ли вы нам порекомендовать гостиницу? | Сез безгэ кунакханэ тэкъдим итэ аласызмы? |
| Где ближайший фотосалон? | Ин якын фотосалон кайда? |
| Когда будут готовы фотографии? | Фоторэсемнэр кайчан эзер була? |
| Фотографии пришлите по адресу… | Фоторэсемнэрне …адреска жибэрегез. |
| Я оставил (забыл) свой чемодан. | Мин чемоданымны калдырганмын (онытканмын). |
| Я хотел отдать костюм в чистку. | Кэстуменне чистартырга бирергэ телим. |
| На каком этаже ваш номер? | Номерыгыз ничэнче ката? |
| Гостиница далеко от вокзала? | Кунакханэ вокзалдан еракмы? |
| Мы ожидаем гостей. | Без кунаклар котэбез. |
| Позвоните мне в восемь часов вечера. | Мина кичке сигездэ шалтарыгызчы. |
| Вы можете разбудить меня в восемь утра. | Сез мине иртэнге сигездэ уятмассыз микэн? |
| Закройте, пожалуйста, дверь. | Зинһар, ишекне ябыгыз. |
| Лестница. | Баскыч. |
| Я спущусь по лестнице. | Мин баскычтан тошэрмен. |
| Где лифт? | Лифт кайда? |
| Мне нужен номер на двоих. | Минэ ике кешелек номер кирэк. |
| Этот номер мне подходит. | Бу номер мина ярый. |
| Закройте, пожалуйста, окно. | Зинһар, тэрэзэне ябыгыз. |
| Мы уезжаем сегодня. | Без буген китэбез. |
| Снесите, пожалуйста, наши вещи вниз. | Безнен эйберлэрне аска тошерегезче. |
Презентация пальчиковых игр на крымскотатарском языке
Описание презентации по отдельным слайдам:
Авторские пальчиковые упражнения, разминки, считалочки для детей дошкольного возраста от 5 до 7 лет.
Мышыкъ саба темизлене: Аякъларыны ялай, Къуйручыгъыны ялай, Авучыны сылатып, Бет-юзюни сийпалай. Хамыр бастыкъ, Джайым яйдыкъ. Оны кесип, Къыйма къойдыкъ. Уфакъ аш ясадыкъ, Тойып-тойып ашадыкъ.
Къашкъыр агъызыны ача. Тавшан къашкъырдан къача. Къашкъыр чапа,еталмай, Тавшанчыкъны юталмай! Яза-яза болдурдыкъ, Ярым саат отурдыкъ. Еринден турсын эр кес, Эм де секирсин тез-тез!
Яза-яза болдурдыкъ. Энди раатланайыкъ. Пармакъларымызны топлап, Эки юмрукъ япайыкъ. Чамашырны ювамыз, Чамашырны чайкъаймыз, Чамашырны къакъамыз, Юксек тельге асамыз.
Копчеклернен тасырдап, Тренлер кете, ашыкъа. Токътагъанда ёлджулар Бири тюше, бири чыкъа. Биз улакълар, улакълар Ме-ме-ме! Севемиз ешиль отлар, Ме-ме-ме! Анамызнен кеземиз, Ме-ме-ме! Темиз сютчыкъ эмемиз.
РААТЛЫКЪ МЕШГЪУЛИЕТЛЕРИ Эллер бельде. Омузларда. Сонъ котерем Йылдызларгъа. Шап-шап шапырдайым, Сонъ хайтарма ойнайым Денъизде къайыкъ ялдай, Кокте кунеш йылтырай. Ель далгъаларнен ойнай, Чагъалаларны айдай.
Мына меним онъ къолум, мына меним сол къолум. Мен ойнайым хайтарма, сен де ойна, утанма! Бир-эки, бир-эки, сен де ойна, утанма! Ким аркъамда? (Онъ тарафкъа бакъмакъ) Бильмейим! (Омузларыны котермек) Ким аркъамда? (Сол тарафкъа бакъмакъ) Бильмейим! (Омузларыны котермек) Айды, айланып бакъайым! (360 градус бурулмакъ)
Номер материала: ДБ-797311
Не нашли то что искали?
Вам будут интересны эти курсы: