Стихи про осень башкирских поэтов

Ландыш исемле гүзәл затларга

Ак кыңгырау чәчәкләрең –
Саф хисле бүләк язда.
Елмаюың синең Ландыш,
Җаныма чиксез файда.

Энҗе бөртекләрем Ландыш!
Елмайчы китсен сагыш!
Кил яныма итмә ялгыз –
Оныта күрмә ялгыш!

Бул тормышта бердәнберем
Минем затлы бөртегем!
Син бит, Ландыш гүзәллеге
Гомеремдә һәр көннең!

Роберт Шаймарданов

*****

Зөлфия

Егылыплар берүк төшмә,
Күпер сыман тар юлдан,
Баскансың бит курыкмыйча,
Тотыныплар бер кулдан.
Кояш нурлары тигән,
Чибәр, сылу йөзеңә.
Чәчләрең аша үтеп
Син йомган күзләреңә.
Этәргәндәй торасың,
Ямьле җәй тирә – якка.
Зәңгәр күкне каплагандай
Ак пәрдәле болытка.Исемең дэ язылган.
Ак чәчәкләр төсеннән.
Зөлфия, – дип сузылган.
Ямьле җәйнең өстеннән.

Алмаз

*****

Лилия

Бигерәк сылу, чибәрсең,
Лилия чәчәге сыман.
Исемең дә килешеп тора,
Бик дөрес бит кушылган.

Синең сөйкемле йөздән,
Яшәү нуры сибелә.
Озын, бөдрә чәчләреңнән,
Яшь гөмерең үрелә.

Кыйгач кара кашларың,
Зур керфекле күзләрең,
Чиядәй иреннәрең,
Күз алларымда минем.

Синең алгы язмышыңа,
Килмәсен каршы сагыш.
Кайгы – хәсрәт күрмичә,
Яшә син алып сулыш.

Алмаз

Мөхәббәт — Любовь — Башкирский язык

20 апреля исполнилось 45 лет со дня написания поэтом Рашитом Назаровым стихотворения «Мөхәббәт» («Любовь»).

Стихотворение это примечательно тем, что 18-летний поэт использовал в качестве единственной рифмы многозначное слово «йәшен»:

Мөхәббәт – ул, әйтерһең дә, утлы йәшен,	Любовь – она словно огненная молния,
Һанап-һорап тормай һис бер кемдең йәшен.	Не считается ни с чьим возрастом.
Һүнмәҫ ялҡын менән ялмай ҡартын-йәшен,	Неугасаемым пламенем охватывает старого и молодого,
Көйҙөрөр тип ҡурҡһаң әгәр, ҡас һин, йәшен.	Если ты боишься, что обожжет, беги, прячься.
Тик аҙаҡтан ҡоя күрмә күҙең йәшен!	Только после не лей слезы!
Мөхәббәт – ул, әйтерһең дә, утлы йәшен.	Любовь – она словно огненная молния.
20.04.1962	20.04.1962

Разберем по строчкам:

Мөхәббәт – ул, әйтерһең дә, утлы йәшен,

Любовь – она словно (букв. “ты скажешь”) огненная молния,

Һанап-һорап тормай һис бер кемдең йәшен.

Не считается-не спрашивает ничьего возраста (возраст – йәш, его возраст – йәше, в вин. падеже – йәшен)

Һүнмәҫ ялҡын менән ялмай ҡартын-йәшен,

Неугасаемым пламенем охватывает старого и молодого (молодой – йәш; старые и молодые – ҡарты-йәше, в вин. падеже — ҡартын-йәшен),

Көйҙөрөр тип ҡурҡһаң әгәр, ҡас һин, йәшен.

Обожжет, если ты боишься – беги ты, прячься! (йәшенеү – прятаться, повел. наклонение ед.ч. – йәшен)

Тик аҙаҡтан ҡоя күрмә күҙең йәшен!

Только после лить не смей глаза твоего слезу! (күҙ йәше – слезы, вин. падеж — күҙ йәшен)

Мөхәббәт – ул, әйтерһең дә, утлы йәшен.

Любовь – она словно огненная молния.

Дополнение:

По-башкирски год – «йыл». Но в выражении «ему столько-то лет» используется не «йыл», а только слово «йәш» («уға 30 йәш»). «Йыл» имеет здесь плохую коннотацию (годовщина смерти) и в этом значении не употребляется.

На 1 сентября Стихи на башкирском языке

2. j‰р йыл беренсе класQа,PаршылайIар м‰кт‰пт‰р.€ бгн бигер‰к к_SеллеКилдек беI б‰л‰к‰ст‰р.

3. Артта Qалды уйындар,Балалар баQсалары.Х‰Iер беIг‰ кнд‰лекк‰PуйырIар баkаларIы.

4. Уйындар артта Qалды,БеI х‰Iер уQыусылар.Кил‰с‰кт‰ололарCаБулырбыI алмашсылар.

5. Мин кист‰н _к kалып QуйIым Портфелг‰ д‰фт‰рI‰рIе.ТеIеп QуйIым бер‰мл‰пПеналCа Q‰л‰мд‰рIе.

6. Мин бгн ирт_к торIом,С‰с тараным, йыуындым. Апайымдан да алдаФормамды кейеп QуйIым.

7. Атайым да, ‰с‰йем д‰НиS‰лер тулQынлана.€йтерkеS д‰, беренсег‰Мин т_гел, улар бара.

8. КIг урамдар буйлап АтлайбыI Cорурланып.j‰р кеше беIIе к_реп Pарап Qала kоQланып.

9. Б‰л‰к‰сkегеI тиг‰нг‰ jис т‰ _пк‰л‰м‰йбеI.К_т‰рг‰н глл‰м‰л‰рI‰н^IебеI к_ренм‰йбеI.

10. Мин бит х‰Iер уQыусыК‰р‰к миS‰ уQырCа.ВаQытым ‰I Qалыр индеPурсаQ мен‰н уйнарCа.

11. Pалын—Qалын китаптарIыУQырмын р‰х‰тл‰неп.Ололар белг‰н серI‰рIеМин д‰ алырмын белеп.

12. ЕSел булма[ йр‰не_еБ_лерг‰ , QабатларCа.Тик шулай Iа тырышырбыI4 -ле, 5- ле алырCа.

13. Бер kаны беIг‰ k‰р саQ Бары уSыш килтерkен.Диктанттар бишк‰ яIылkынМ‰сь‰л‰л‰р сиселkен.

14. М‰кт‰пт‰ к_Sелле булkын,Д‰рест‰р еSел _тkенj‰м беIIеS сн асылkынБт‰ серI‰ре ерIеS.

15. jеIг‰ kуSCы уQыу йылыБашлана был минуттан,Беренсел‰р исемен‰нТел‰йбеI бар йр‰кт‰н:Pыйыу алCа барырCа,Др[ юлды табырCа.

16. Аллы – глл букет QулдарымдаУQытыусыма б_л‰к итерг‰.€ ул миS‰ шиSм‰й торCанГл орлоCон бирер с‰серг‰.

17. Нинд‰й к_SеллеСентябрь башы.М‰кт‰пк‰ илтк‰н Юлдар Qояшлы.Шатлана – кл‰Ата – ‰с‰л‰рPулдарIа глд‰рАлkыу с‰ск‰л‰р.ЯCымлы и[‰Хатта еле л‰Hур байрам бгн,ТыуCан илемд‰.

БЕЛЕМ БАЙРАМЫ.

2015 йыл.vђЗаголовок 1vђЗаго

Стихи на узбекском языке про Узбекистан / про Родину

1. Стих про Узбекистан / про Родину: «Aytgil do’stim»

Boshing egib, ta’zim ayla, shukrona ayt,
Seni guldek erkalagan chaman uchun.
Osmonlarda yurgan bo‘lsang, tuproqqa qayt,
Aytgil, do‘stim, nima qildik Vatan uchun?
Ko‘zi qora, yuragi oq shu el uchun,
Tuproq uchun, shu yurt uchun, chaman uchun,
Ulug‘ inson boshlab bergan shu yo‘l uchun,
Aytgil, do‘stim, nima qildik Vatan uchun?
Eldan ketib, el bo‘lganni kim biladi?
Don axtargan go‘shtxo‘rlarga yem bo‘ladi.
Dil qonasa, ona tuproq em bo‘ladi,
Aytgil, do‘stim, nima qildik Vatan uchun?
Qachongacha qorning o‘ylab o‘tadirsan?
Qachongacha ko‘kdan chalpak kutadirsan?
Axir Vatan bitta, sen ham bittadirsan,
Aytgil, do‘stim, nima qildik vatan uchun?
Buncha bino qo‘yma zarrin choponlarga,
Saratonda yaproq bo‘lgin dehqonlarga,
Suyangani tayoq bo‘lgin cho‘ponlarga,
Aytgil, do‘stim, nima qildik Vatan uchun?
Hech kimdan kam emassan, kam bo‘lmagaysan,
Yerda qolsang, oftob bo‘lib kulmagaysan.
Qachon belni mahkam tortib bog‘lagaysan?
Aytgil, do‘stim, nima qildik Vatan uchun?
Shu soylardan suvlar urgin yuzingga sen,
Bir bor nazar solgin bosgan izingga sen,
Shu savolni berib ko‘rgin o‘zingga sen,
Aytgil, do‘stim, nima qildik Vatan uchun?
(Автор Iqbol Mirzo)
—Почти русскими буквами (кириллица):
Бошинг эгиб, таъзим айла, шукрона айт,
Сени гулдек эркалаган чаман учун.
Осмонларда юрган бўлсанг, тупроққа қайт,
Айтгил, дўстим, нима қилдик Ватан учун?
Кўзи қора, юраги оқ шу эл учун,
Тупроқ учун, шу юрт учун, чаман учун,
Улуғ инсон бошлаб берган шу йўл учун,
Айтгил, дўстим, нима қилдик Ватан учун?
Элдан кетиб, эл бўлганни ким билади?
Дон ахтарган гўштхўрларга ем бўлади.
Дил қонаса, она тупроқ эм бўлади,
Айтгил, дўстим, нима қилдик Ватан учун?
Қачонгача қорнинг ўйлаб ўтадирсан?
Қачонгача кўкдан чалпак кутадирсан?
Ахир Ватан битта, сен ҳам биттадирсан,
Айтгил, дўстим, нима қилдик ватан учун?
Бунча бино қўйма заррин чопонларга,
Саратонда япроқ бўлгин деҳқонларга,
Суянгани таёқ бўлгин чўпонларга,
Айтгил, дўстим, нима қилдик Ватан учун?
Ҳеч кимдан кам эмассан, кам бўлмагайсан,
Ерда қолсанг, офтоб бўлиб кулмагайсан.
Қачон белни маҳкам тортиб боғлагайсан?
Айтгил, дўстим, нима қилдик Ватан учун?
Шу сойлардан сувлар ургин юзингга сен,
Бир бор назар солгин босган изингга сен,
Шу саволни бериб кўргин ўзингга сен,
Айтгил, дўстим, нима қилдик Ватан учун?
(Автор Иқбол Мирзо)

2. Стих про Узбекистан / про Родину: «O’zbekiston»

Qalblarda ko’p orzu-armon
Yashagin,deb alvon-alvon
Ter to’kamiz marjon-marjon
Mehribonim O’zbekiston

Taratib olamga shoning
Xirmonlardan toshsa doning
Nurday kulsa shirmon noning
Onajonim,O’zbekiston

Umidingmiz,bizga ishon
Ilmu fanda topib imkon
O’sib,yuzlab ochgaymiz kon
Jonajonim O’zbekiston

Dadil qadam tashlagaysan
Jahonaro yashnagaysan
Xalqni baxtga boshlagaysan
Baxt makonim O’zbekiston!
(Автор неизвестен)
—Почти русскими буквами (кириллица):
Қалбларда кўп орзу-армон
Яшагин,деб алвон-алвон
Тер тўкамиз маржон-маржон
Меҳрибоним Ўзбекистон

Таратиб оламга шонинг
Хирмонлардан тошса донинг
Нурдай кулса ширмон нонинг
Онажоним,Ўзбекистон

Умидингмиз,бизга ишон
Илму фанда топиб имкон
Ўсиб,юзлаб очгаймиз кон
Жонажоним Ўзбекистон

Дадил қадам ташлагайсан
Жаҳонаро яшнагайсан
Халқни бахтга бошлагайсан
Бахт маконим Ўзбекистон!
(Автор неизвестен)

3. Стих про Узбекистан / про Родину: «Ona yurtim»

O’zbekiston go’zal yurtim
Bo’lsin omon osmonim
Quyosh tepangda tursin
Tinchlik bo’lsin zamonim

Osmoni.musaffo yurt
Yerda suvi zilolim
O’zbegim qo’ling yetsin
Butun jahonga doim

O’zbekiston elimga
Necha yillar yog’di qor
Endi quyoshi chiqdi
Qor ketib keldi bahor

O’z yurtidan ketganlar
Musofirlikda yurib
Tinchlik bayrog’i bilan
Quvonib kirib keldilar

Vatan uchun jon bergan
Do’stlar,oradan ketdi
Tumanli kunlar o’tdi
Istiqlol bizga yetdi

O’zbekiston ona yurtim
Bo’lsin omon osmonim
Quyosh tepangda tursin
Tinchlik bo’lsin zamonim
(Автор Абдулла Арипов)
—Почти русскими буквами (кириллица):
Ўзбекистон гўзал юртим
Бўлсин омон осмоним
Қуёш тепангда турсин
Тинчлик бўлсин замоним

Осмони.мусаффо юрт
Ерда суви зилолим
Ўзбегим қўлинг етсин
Бутун жаҳонга доим

Ўзбекистон элимга
Неча йиллар ёғди қор
Энди қуёши чиқди
Қор кетиб келди баҳор

Ўз юртидан кетганлар
Мусофирликда юриб
Тинчлик байроғи билан
Қувониб кириб келдилар

Ватан учун жон берган
Дўстлар,орадан кетди
Туманли кунлар ўтди
Истиқлол бизга етди

Мәхәббәт

Күптән төсен җуйган инде,
Күптән беткән үзгәреп.
Асыл болгар егетенең
Назлап әйткән сүзләре.

Офыкларга кадәр китеп
Җәелер моңсу томан;
Болгар кызы Айбикәнең
Алсу күлмәге сыман.

Карагайлар арасыннан,
Җитәкләшеп йөгереп,
Тиен баласыдай җитез,
Болан кебек йөгерек.

Бер пар төшеп бара кебек
Иделдәге каекка.
Алар өчен безнең Идел
Күптән инде саеккан.

чыклы үләндә калган күк
Болгар читек эзләре.
Кай гасырдан төшеп калып,
Яшьлекләрен эзләвем.

…Мең елдан соң килермен күк,
Бетмәс әле үзгәреп
Назлы болгар иркәсенең
Пышылдаган сүзләре.

Асия Минhаҗева

*****

Мәхәббәтнең яше бертигез
Әллә илле, әллә ун сигез.
Хисләре уртак куллар гына
Төзи ала сөюдән нигез…

Роберт Шаймарданов

*****

Стихи на узбекском языке про новый год

1. Новогодний стих: «Yangi yil kirib keldi»

O‘tib kunlar shodasi,
Tinim bilmayin yeldi,
Yangi kun ifodasi,
Yangi yil kirib keldi!

Ortda qoldi bir yil xam,
Kimda shodlik kimda g‘am,
Ko‘taring kayfiyatni,
Qilaylik katta bayram.

Yangi yangi yangi yil!
Kirib kelar yangi yil!
Shodliklarga to‘lib dil,
Kirib kelar yangi yil!

Chorlang xamma-xammani,
Bezatamiz archani,
O‘ynab kuling azizlar,
Kengroq olib davrani.

Baxt porlaydi ko‘zlarda,
Xayajon bor so‘zlarda,
Arimasin tabassum,
Bugun barcha yuzlarda!

Qish qo‘ynida muz bilan,
Qorda qolgan iz bilan,
Qorbobo Qorqiz bilan,
Kirib kelsin Yangi yil!

Yangi orzu axt berib,
Yangi niyat shaxd berib,
Omad quvonch baxt berib,
Kirib kelsin Yangi yil!
(Автор неизвестен)
—Почти русскими буквами (кириллица):
Ўтиб кунлар шодаси,
Тиним билмайин елди,
Янги кун ифодаси,
Янги йил кириб келди!

Ортда қолди бир йил хам,
Кимда шодлик кимда ғам,
Кўтаринг кайфиятни,
Қилайлик катта байрам.

Янги янги янги йил!
Кириб келар янги йил!
Шодликларга тўлиб дил,
Кириб келар янги йил!

Чорланг хамма-хаммани,
Безатамиз арчани,
Ўйнаб кулинг азизлар,
Кенгроқ олиб даврани.

Бахт порлайди кўзларда,
Хаяжон бор сўзларда,
Аримасин табассум,
Бугун барча юзларда!

Қиш қўйнида муз билан,
Қорда қолган из билан,
Қорбобо Қорқиз билан,
Кириб келсин Янги йил!

Янги орзу ахт бериб,
Янги ният шахд бериб,
Омад қувонч бахт бериб,
Кириб келсин Янги йил!
(Автор неизвестен)

2. Новогодний стих: «Xush kelibsan yangi yil»

Xush kelibsan,elimizga,Yangi yil,
Ziyo sochgin yo’limizga,Yangi yil,
Zafar keltir, tinchlik,omonlik,
Quvonch keltir,elimizga,Yangi yil!
(Автор неизвестен)
—Почти русскими буквами (кириллица):
Хуш келибсан,элимизга,Янги йил,
Зиё сочгин йўлимизга,Янги йил,
Зафар келтир, тинчлик,омонлик,
Қувонч келтир,элимизга,Янги йил!
(Автор неизвестен)